Parę słów o treningu słuchowym

Trening słuchowy – metoda Warnkego.

Najnowsze badania potwierdzają, że coraz więcej dzieci zmagających się
z trudnościami w szkole ma deficyty w zakresie percepcji słuchowej oraz czynności ruchowych.
Blisko 15% dzieci w wieku szkolnym ma trudności z uczeniem się, pisaniem oraz czytaniem. Dzisiaj wiemy już, że nie jest to związane z poziomem inteligencji ogólnej bądź niewłaściwym sposobem prowadzenia zajęć lekcyjnych.
Zrozumienie zdania wymaga rozumienia pojedynczych wyrazów, a rozumienie pojedynczych wyrazów wymaga właściwego rozpoznawania sylab i dźwięków. To
z kolei uzależnione jest od tego, czy prawidłowo umiemy odróżniać wysokość dźwięków i właściwe uporządkowanie tonów. Uzależnione jest to od naszych umiejętności centralnego przetwarzania bodźców słuchowych i wzrokowych, m.in. takich jak szybkość oddzielnego spostrzegania i ustalania kolejności między bodźcami wzrokowymi (zdolność ta potrzebna jest np. podczas czytania). Natomiast najmniejszy odstęp między dwoma pojawiającymi się bodźcami słuchowymi pozwala nam odróżnić np. „t” od „d” czy „p” od „b”. Różnicowanie tonów pozwala odróżnić częstotliwości między dwoma tymi samymi dźwiękami lub dźwiękami bardzo do siebie podobnymi. Dzięki temu umiemy rozpoznawać głos i jego intonację. Jeśli mamy kontakt z dziećmi mającymi trudności w szkole, z pewnością zauważymy, że niejedno z nich ma kłopot z odróżnieniem „b” od „p”, „d” od „t” lub „g” od „k”. Prawidłowe rozpoznanie częstotliwości i właściwe szeregowanie kolejności dźwięków umożliwia odróżnienie „d” od „t”, a tym samym właściwe zróżnicowanie słów „domek” i „Tomek”. U dzieci mających trudności szkolne występują braki w różnicowaniu dźwięków
o odmiennej wysokości i czasie trwania. Zauważa się również kłopoty z określeniem kolejności występowania bodźców wzrokowych i słuchowych oraz koordynacją wzrokowo-słuchową, a samo wykonanie tych zadań zajmuje im o wiele więcej czasu, niż osobom bez tych trudności.

Zjawisko zwane Centralnym Zaburzeniem Przetwarzania Słuchowego (CAPD – Central Auditory Processing Disorders) to zaburzenia pracy zmysłu słuchu wynikające z nieprawidłowości na poziomie centralnego układu nerwowego (przy prawidłowej budowie i pracy części obwodowej, czyli uszu), które obejmują szeroki zakres objawów. Występowanie chociaż jednego z nich pozwala na postawienie diagnozy wskazującej na centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego. Są to następujące objawy:

• zaburzenia lokalizacji źródła dźwięku;
• zaburzenia różnicowania dźwięków;
• zaburzenia rozpoznawania wzorców dźwiękowych;
• zaburzenia umiejętności rozumienia mowy w obecności sygnału zagłuszającego;
• zaburzenia umiejętności rozumienia mowy zniekształconej;
• zaburzenia analizy czasowych aspektów sygnału dźwiękowego (zaburzenia zdolności do przetwarzania bardzo krótkich sygnałów dźwiękowych, również maskowanie dźwięków następujących i poprzedzających, zaburzenia umiejętności porządkowania czasowego dźwięków, zaburzenia integracji czasowej dźwięków;
• zaburzenia lateralizacji (dominacji stronnej) słuchowej;
• zaburzenia odbierania sygnałów współzawodniczących (na przykład dochodzących do obojga uszu).

Pośród czynników, które mogą wpływać na powstanie problemów z centralnym przetwarzaniem słuchowym wymienia się:

• częste zapalenia ucha środkowego,
• częste sączkowanie uszu,
• genetyczne dyspozycje np. dysleksja,
• wcześniactwo,
• niedotlenienie w czasie porodu,
• urazy głowy.

 

Głównym założeniem metody Warnkego jest to, że przyczyną trudności w nauce wśród dzieci są centralne zaburzenia przetwarzania słuchowego. Dzieci te są niezdolne do zapamiętania wzorców dźwiękowych słów, które słyszały we wczesnym okresie swojego życia. Ponieważ nie wiedzą, jakie jest właściwe „brzmienie” słowa, nie wiedzą też, z jakich liter i głosek powinno się ono składać. Wiele dzieci rozwija w to miejsce różne inne sposoby czytania, np. próbują rozpoznawać słowa tuż po ich pojawieniu się – postrzegają słowa jak obrazki. Czyniąc to, są niezdolne do rozpoznania – i nauczenia się – wewnętrznej struktury słowa (metody podziału słowa na głoski i przypisania im liter).

Badania nad dysleksją i związanymi z nią deficytami funkcji poznawczych zaowocowały krokiem milowym w kierunku właściwej diagnozy, a co za tym idzie, również skutecznej terapii, w której konieczne jest oddziaływanie wielokierunkowe, angażujące nie tylko wzrok i słuch, ale także funkcje motoryczne. Jednym z ekspertów zajmujących się tym obszarem był Fred Warnke, który opracował metodę wykrywania i treningu tych deficytów. Udowodnił on, że jedną z najważniejszych przyczyn afazji
i dysleksji są zakłócenia słyszenia centralnego. Uważał również, że można je zredukować stosując odpowiedni trening.

I w tym właśnie może pomóc metoda Warnkego.

Podczas diagnozowania centralnego przetwarzania sygnałów spostrzeżeniowych bardzo ważne jest sprawdzenie jak największej liczby funkcji, w stosunkowo krótkim czasie. Ma to na celu kontrolę zakresu, w jakim funkcje te są zautomatyzowane,
a także uniknięcie błędów spowodowanych przez niewłaściwe odpowiedzi zmęczonego dziecka. Za pomocą metody Warnkego można w atmosferze zabawy szybko sprawdzić czternaście różnych funkcji. Diagnostyka jest prowadzona przy użyciu specjalistycznej aparatury testowo-pomiarowej, a także odpowiednich testów.
Pełny trening opracowany przez Freda Warnke jest oparty na treningach obejmujących trzy obszary:

• automatyzację przetwarzania spostrzeżeń w obszarze słuchu, wzroku
  i zdolności motorycznych;
• automatyzację koordynacji półkul mózgowych;
• rozwój i automatyzację „wzrokowego języka”.

Więcej informacji można znaleźć na stronie: www.metodawarnkego.pl.

 

NEUROFLOW Aktywny Trening słuchowy

Pierwszy w Polsce interaktywny trening wyższych funkcji słuchowych dla dzieci
z zaburzeniami przetwarzania słuchowego (centralnymi zaburzeniami słuchu), oraz dzieci z grupy ryzyka tych zaburzeń od 4 roku życia. Trening Neuroflow prowadzony jest on-line na platformie internetowej. Dostęp do platformy można uzyskać po przebyciu diagnozy w jednym z certyfikowanych ośrodków Neuroflow.
Neuroflow jest terapią usprawniającą procesy komunikowania i uczenia się dziecka. 

Jest jedną z nielicznych terapii zaburzeń przetwarzania słuchowego, opartą na najnowszych osiągnięciach naukowych z tej dziedziny. Program pozwala na dostosowanie tempa i ćwiczeń do potrzeb dziecka i możliwości rodziców – trening prowadzony jest w domu pacjenta, pod kontrolą rodzica lub w gabinecie terapeuty. Stopień trudności zadań dostosowywany jest do możliwości dziecka i zmienia się w sposób adaptacyjny, tak aby zadanie nie było zbyt łatwe, ani zbyt trudne. Terapia składa się z modułów, które odpowiadają potrzebom każdego z typów klinicznych zaburzeń przetwarzania słuchowego. Program jest dostosowany do kilku poziomów rozwojowych, od wieku przedszkolnego do młodzieży.

Dla kogo jest przeznaczony?

Rodzice i nauczyciele obserwują dzieci, które w ich ocenie zachowują się tak, jakby miały problemy ze słyszeniem. Podstawowe badania często nie wykrywają żadnych zaburzeń, a mimo to dzieci mają trudności z koncentracją uwagi słuchowej
i rozumieniem tego, co się do nich mówi, szczególnie w hałasie. Czy dzieci te nie uważają na lekcjach, nie chcą słuchać i rozumieć tego, co przekazują im nauczyciele? Czy też u części z nich występują rzeczywiste trudności ze słyszeniem
i komunikowaniem się?

Jeżeli Twoje dziecko ma trudności:

• ze skupieniem uwagi
• z nauką, pisaniem i czytaniem, z nauką języków obcych,
• z rozumieniem mowy, gdy w otoczeniu jest szum, gwar lub hałas,
• z rozumieniem dłuższych lub złożonych poleceń ustnych,
• prosi często o powtórzenie pytania lub wypowiedzi,
• często sprawia wrażenie nieobecnego,
• chorowało na przewlekłe wysiękowe zapalenia ucha środkowego lub na ostre zapalenia ucha, miało przerośnięty migdałek gardłowy,

Wówczas należy sprawdzić, czy przyczyną trudności dziecka nie są zaburzenia przetwarzania słuchowego. U wielu dzieci z dysleksją, trudnościami w uczeniu się, SLI, ADHD, autyzmem to właśnie zaburzenia przetwarzania bodźców słuchowych są przyczyną ich trudności w uczeniu się na drodze słuchowej.

Efekty terapii NEUROFLOW

Dobry słuch jest podstawą efektywnego komunikowania się i uczenia.

Nawet przy prawidłowej czułości słuchu zaburzenia uwagi słuchowej, problemy ze słyszeniem w hałasie, problemy z różnicowaniem dźwięków mowy oraz słaba pamięć słuchowa mogą powodować trudności w uczeniu się i wpływać negatywnie na rozwój dziecka.

Aktywny Trening Słuchowy metodą Neuroflow usprawnia:

• różnicowanie dźwięków mowy, naukę czytania i pisania, naukę języków obcych,
• utrzymanie uwagi na głosie nauczyciela w szumie i hałasie,
• podzielność uwagi, gdy jednocześnie mówi kilka osób,
• wydłuża pamięci słuchową,
• rozwija mowę, prawidłową artykulację i melodię języka.

W efekcie skutkuje poprawą wyników w nauce, szczególnie w zakresie umiejętności czytania, pisania ze słuchu i uczenia się drogą słuchową.

Po zakończeniu terapii Neuroflow następuje również:

• poprawa pewności siebie,
• wzrost samooceny,
• obniżenie poziomu stresu przy wykonywaniu trudnych zadań,
• poprawa komunikacji z rówieśnikami, polepszenie relacji społecznych.

 Przebieg terapii – siłownia słuchowa

Każdy etap treningu słuchowego poprzedzony jest diagnozą przeprowadzaną
w certyfikowanym ośrodku Neuroflow, na podstawie której przygotowywany jest indywidualny program terapeutyczny. Sesje treningowe odbywają się 3 razy
w tygodniu, przy czym każda z nich trwa ok. 20-25 min. Cała trzyetapowa terapia trwa około 6 miesięcy. W dniach, kiedy dziecko nie wykonuje sesji słuchowych, realizuje ćwiczenia utrwalające schemat ciała, orientację w przestrzeni, ćwiczenia równoważne, koordynacji słuchowo-wzrokowo-ruchowej, oraz ćwiczenia ruchowe połączone ze stymulacją wyższych funkcji słuchowych. Program terapeutyczny zawiera bogaty, dostosowany dla różnych grup wiekowych. Jest tam zawarty materiał słowny, opowiadania,wiersze,zagadki.
Treść opowiadań, baśni dostosowana jest do każdego z poziomów rozwojowych dzieci, zawiera specjalne środki językowe i stylistyczne. Aktywny Trening Słuchowy Neuroflow zawiera ćwiczenia rozumienia mowy w obecności różnych bodźców zagłuszających od przyjemnych, jak śpiew ptaków, czy szum morza, poprzez neutralne rozmowy wielu osób, aż do denerwujących, jak dźwięk elektrycznej szczoteczki do zębów, czy innych przeszkadzających dźwięków.
Po wysłuchaniu opowiadania, baśni czy wiersza – dzieci odpowiadają na pytania związane z wysłuchanym tekstem. Pytania te mobilizują je do uważnego słuchania, zapamiętania treści. Sprawdzają rozumienie słuchanego tekstu, uważność i pamięć krótkotrwałą. Bogactwo języka naturalnego zawartego w ćwiczeniach oraz włączenie do ćwiczeń języka literackiego niezależnie od poprawy przetwarzania słuchowego usprawnia również procesy językowe – poszerza wiedzę leksykalną i syntaktyczną, doskonali sprawność narracyjną – umiejętność budowania wypowiedzeń, a poprzez wielokrotne powtarzanie prawidłowo brzmiących wyrazów poprawia się wyrazistość artykulacyjna, często niedoskonała szczególnie u młodszych dzieci.

Wspólne zajęcia, w czasie których dziecko z rodzicem ćwiczy rozumienie tekstów tzn. słucha opowiadań, wierszy, baśni, odpowiada na pytania oraz ma możliwość rozmowy na temat słyszanych treści, poprawia umiejętności komunikacyjne, umiejętność uważnego słuchania oraz nadawania komunikatów – umiejętności tak ważne podczas nauki w szkole. 

Na podstawie www.neuroflow.pl

Metoda Tomatisa – trening kształcenia uwagi słuchowej

Terapia Metodą Tomatisa to trening słuchowy, w którym poprzez specjalne oddziaływanie dźwiękami na narząd słuchu, trwale modyfikujemy sposób słyszenia na poszczególnych częstotliwościach. Dzięki temu działamy stymulująco na wybrane obszary mózgu, przygotowujemy je do nowego rodzaju aktywności i rozwijamy możliwości intelektualne.

Metoda Tomatisa wpływa w sposób naturalny i nieinwazyjny na układ słuchowy oraz mózg, w efekcie czego prowadzi do znaczącej poprawy w zakresie umiejętności uczenia się, skupiania uwagi, komunikacji, czytania, słuchania oraz procesów integracji sensorycznej.

Trening słuchowy  jest dobierany indywidualnie, programowany przez terapeutę Tomatisa i prowadzony na specjalnym sprzęcie, który jest wyrobem medycznym.

Indywidualny program komponowany jest na podstawie badania uwagi słuchowej i lateralizacji słuchu, wywiadu oraz obserwacji.

Udowodniono naukowo, że jest skuteczny w zaburzeniach związanych z ruchem, mową oraz emocjami, a w szczególności w problemach ze:

• słabą koordynacją ruchową
• zaburzeniami równowagi
• nadpobudliwością psychoruchową
• czytaniem i pisaniem
• jąkaniem
• rozumieniem poleceń, pytań, mowy
• słabą koncentracją uwagi
• nieśmiałością i wycofywaniem się z kontaktów
• niską motywacją do działania
• obniżonym nastrojem i stanami depresyjnymi
• przemęczeniem
• nadwrażliwością na dźwięki

 

Trening słuchowy Tomatisa jest wskazany dla osób z:

• – opóźnieniem psychoruchowym
• – ADHD
• – autyzmem
• – zaburzeniami zachowania
• – zespołem Downa
• – zaburzeniami procesów integracji sensorycznej
• – zaburzeniami mowy i języka
• – dysleksją
• – dla pracujących głosem- poszerza brzmienie i siłę głosu
• – dla osób z chronicznym zmęczeniem

 

Indywidualna stymulacja słuchu dr K. Johansena dla dzieci, młodzieży, dorosłych z trudnościami w słuchaniu, mówieniu i pisaniu.

Program Johansen IAS, czyli indywidualna stymulacja słuchu to metoda zapoczątkowana przez dr Kjelda Johansena – duńskiego nauczyciela i psychologa, dyrektora Bałtyckiego Laboratorium Badań Nad Dysleksją.

Program Johansen IAS opiera się na nagranej na syntezatorze muzyce odpowiednio dobranej do potrzeb uczestnika programu. Utwory muzyczne, obejmujące różne częstotliwości, działają w sposób stymulujący poprawiając funkcjonowanie uwagi słuchowej uczestnika. Do realizacji programu potrzebne są jedynie słuchawki
i odtwarzacz płyt CD.

Trening słuchowy Johansena poprzedza szczegółowa diagnoza obejmująca wywiad, badanie audiometrii tonalnej oraz testy mowy utrudnionej. Po diagnozie uczestnik programu otrzymuje specjalnie dla niego przygotowaną płytę CD z programem terapeutycznym oraz zalecenia dotyczące realizacji programu.
Indywidualnie dobrane nagranie powinno być słuchane codziennie, przez 10 minut. Postępy w terapii kontrolowane są w zależności od wieku, co 4-8 tygodni. Po kolejnym badaniu uczestnik otrzymuje następną płytę CD.
Terapia Johansena kończy się stopniowo poprzez zmniejszanie liczby dni i skracanie czasu słuchania utworów. Cały program Indywidualnej Stymulacji Słuchu trwa od 6 do 18 miesięcy. U dzieci zajmuje on najczęściej od 9 do 10 miesięcy.

Co daje program Johansen IAS:

• Rozwija zdolność utrzymywania uwagi i koncentracji na wypowiedziach ustnych.
• Wspiera naukę i umiejętność czytania.
• Rozwija rozumienie mowy.
• Poprawia artykulację.
• Rozwija komunikację.
• Harmonizuje napięcie mięśniowe, co wpływa na postawę ciała oraz utrzymanie równowagi.
• Koordynuje ruchy ciała.
• Rozwija motorykę.

Program Johansen IAS jest przeznaczony dla osób:

• z opóźnionym rozwojem mowy,
• z dysleksją,
• z ADHD,
• z zaburzeniami koncentracji,
• z zaburzeniami uwagi słuchowej,
• z zaburzeniami percepcji słuchowej,
• z trudnościami w zrozumieniu i zapamiętaniu instrukcji, poleceń,
• z porażeniem mózgowym,
• z które wykazują nadwrażliwość na dźwięki,
• z autyzmem.

 

Czym różni się metoda Johansena od metody Tomatisa?

Klasyczny trening uwagi słuchowej prof. Tomatisa realizowany jest w oparciu o zestaw stacjonarnego sprzętu, zaś sama terapia przebiega w specjalistycznym gabinecie pod nadzorem i kontrolą przeszkolonego terapeuty. Indywidualna Stymulacja Słuchu (IAS) należy do grupy oddziaływań terapeutycznych realizowanych w warunkach domowych zgodnie z przygotowanym, indywidualnym programem. Nie jest w tej formie terapii wymagany specjalistyczny sprzęt. Płyt CD można słuchać w domu lub w szkole, co obniża koszty i czyni metodę dostępną dla osób mieszkających z dala od dużych ośrodków miejskich. Uczestnictwo w programie terapii zajmuje tylko 10 minut dziennie.

Trening słuchowy wg metody Tomatisa prowadzony w krótkim okresie charakteryzuje się dużą intensywnością. Natomiast domowy program treningu słuchu Johansena, prowadzony w optymalnym klimacie domowym jest odpowiedni dla dłuższej
i łagodniejszej terapii. Metoda ta jest znacznie tańsza, w porównaniu z innymi dostępnymi w Polsce terapiami słuchowymi.

Co do samej istoty metoda Johansena jest zbliżona do metody Tomatisa, a w wielu miejscach korzysta z osiągnięć i założeń francuskiego prekursora. Różni się jednak sposobem realizacji samego procesu terapeutycznego. W trakcje stymulacji Johansena IAS nie ma konieczności rezygnowania z innych form terapii, jakimi objęte jest dziecko w tym samym czasie. Na podstawie www.centrum-terapii.pl Opracowanie neurologopeda Barbara Grabarczyk